Choroba nowotworowa to nie tylko wyzwanie fizyczne, ale także głęboko obciążające doświadczenie psychiczne. Diagnoza raka wywołuje u pacjentów szereg intensywnych emocji, takich jak lęk, smutek, złość, bezradność czy poczucie niesprawiedliwości. U wielu osób pojawia się także kryzys egzystencjalny i utrata poczucia bezpieczeństwa. Reakcje te są naturalne i zrozumiałe – organizm mierzy się bowiem z zagrożeniem życia i koniecznością przejścia przez skomplikowane leczenie.
Nieprzepracowane emocje mogą negatywnie wpływać na funkcjonowanie psychiczne i fizyczne chorego, osłabiając motywację do leczenia, utrudniając przestrzeganie zaleceń medycznych oraz prowadząc do pogorszenia jakości życia. W takim kontekście wsparcie psychiczne staje się kluczowym elementem terapii onkologicznej. Psychologowie, psychoterapeuci i specjaliści psychoonkologii pomagają pacjentom w oswajaniu trudnych emocji, budowaniu strategii radzenia sobie z lękiem i utrzymaniu stabilności psychicznej.
Silne emocje towarzyszące chorobie mogą również wpływać na układ odpornościowy. Stany przewlekłego stresu i napięcia sprzyjają zaburzeniom snu, zmniejszają apetyt i obniżają zdolność organizmu do regeneracji. Z kolei pozytywne nastawienie, wiara w sens leczenia oraz poczucie bycia wspieranym mogą znacząco poprawić samopoczucie i zwiększyć skuteczność terapii.
Znaczenie wsparcia społecznego i relacji interpersonalnych
Wsparcie psychiczne w chorobie nowotworowej obejmuje nie tylko pomoc specjalistów, lecz także otoczenie pacjenta – rodzinę, przyjaciół, współpracowników czy osoby o podobnych doświadczeniach. Obecność bliskich i ich zaangażowanie ma ogromne znaczenie dla zachowania równowagi emocjonalnej chorego. Kontakt z osobami wspierającymi może obniżać poziom stresu, przeciwdziałać depresji i poprawiać jakość życia.
Silne relacje interpersonalne pełnią funkcję bufora psychologicznego. Chory, który czuje się ważny, wysłuchany i akceptowany, łatwiej przystosowuje się do zmian, jakie niesie choroba. Otwartość w komunikacji oraz dzielenie się emocjami zmniejszają poczucie izolacji i przeciwdziałają samotności, która często towarzyszy długotrwałemu leczeniu. Wsparcie społeczne wzmacnia także przekonanie o sensie walki z chorobą oraz dostarcza praktycznej pomocy – w organizacji codziennych obowiązków, dojazdach do szpitala czy wspólnym planowaniu działań.
Ważną rolę pełnią również grupy wsparcia, które umożliwiają pacjentom kontakt z osobami w podobnej sytuacji. Dzielenie się doświadczeniami, nadziejami i obawami sprzyja budowaniu poczucia wspólnoty i przynależności. Tego rodzaju inicjatywy są coraz częściej organizowane zarówno przez szpitale, jak i organizacje pozarządowe oraz fundacje wspierające osoby chorujące na nowotwory.
Psychoterapia i interwencja psychologiczna w procesie leczenia
Psychoterapia stanowi istotne narzędzie wspierające osoby zmagające się z chorobą nowotworową. W zależności od potrzeb pacjenta może przyjmować formę krótkoterminowego wsparcia kryzysowego lub długoterminowej terapii ukierunkowanej na głębsze zmiany w sposobie przeżywania choroby. Terapeuta pomaga pacjentowi w nazwaniu i zrozumieniu emocji, przepracowaniu lęków związanych z leczeniem, śmiercią czy utratą kontroli nad życiem, a także w odbudowie poczucia tożsamości i godności.
Wśród popularnych podejść terapeutycznych w pracy z osobami onkologicznie chorymi wymienia się m.in.:
-
terapię poznawczo-behawioralną, skupiającą się na zmianie negatywnych schematów myślowych,
-
terapię akceptacji i zaangażowania (ACT), uczącą akceptacji trudnych emocji i życia zgodnie z wartościami,
-
terapię egzystencjalną, która koncentruje się na sensie życia i śmierci, wolności, odpowiedzialności i nadziei,
-
psychoterapię humanistyczną, stawiającą w centrum osobiste doświadczenie pacjenta i jego wewnętrzne zasoby.
Istotne są także techniki relaksacyjne, treningi oddechowe, uważność (mindfulness) oraz praca z ciałem – wszystkie te narzędzia wspierają pacjenta w redukcji napięcia, lepszym radzeniu sobie z bólem i poprawie ogólnego samopoczucia. W szpitalach onkologicznych coraz częściej zatrudnia się psychologów lub psychoonkologów, którzy współpracują z zespołem medycznym i wspierają pacjentów oraz ich rodziny na każdym etapie leczenia.
Wsparcie psychiczne w opiece paliatywnej i po zakończeniu leczenia
Rola wsparcia psychicznego nie kończy się wraz z zakończeniem terapii onkologicznej. Pacjenci po wyleczeniu często mierzą się z nowymi wyzwaniami – lękiem przed nawrotem choroby, trudnościami w powrocie do normalności, zmianami w relacjach czy pogorszoną kondycją fizyczną. Wsparcie psychologiczne w okresie rekonwalescencji pozwala na lepszą adaptację do nowych warunków życia, odbudowę poczucia kontroli i odbieranie satysfakcji z codzienności.
Z kolei w opiece paliatywnej wsparcie psychiczne odgrywa szczególnie delikatną i istotną rolę. U pacjentów znajdujących się w terminalnym stadium choroby pomoc psychologiczna koncentruje się na łagodzeniu cierpienia psychicznego, towarzyszeniu w oswajaniu perspektywy śmierci oraz wspieraniu procesu żałoby wśród najbliższych. Istotna jest tu praca z poczuciem straty, żalu, niepokoju egzystencjalnego oraz potrzebą domknięcia spraw życiowych i relacji.
W opiece paliatywnej ważna jest obecność osoby towarzyszącej – psychologa, duszpasterza, wolontariusza – który zapewni choremu obecność, rozmowę, uważność i zrozumienie. Niejednokrotnie to właśnie kontakt emocjonalny, a nie tylko środki medyczne, przynosi ulgę w cierpieniu. W tym kontekście wsparcie psychiczne staje się nieodłącznym elementem godnego umierania, dając choremu możliwość wyrażenia siebie i zakończenia życia w atmosferze szacunku i pokoju.
Artykuł powstał przy współpracy z https://malgorzata-kraszkiewicz.pl/
Powyższe informacje należy traktować jedynie jako informacyjno – edukacyjne. Treści te i porady w nich zawarte nie mogą zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być uznawane za profesjonalną poradę.
Artykuł sponsorowany
